Ο ήλιος και η προφύλαξη από αυτόν

Δυσπλαστικοί σπίλοι (άτυποι σπίλοι): Είναι συνήθεις καλοήθεις σπίλοι οι οποίοι μοιάζουν με το μελάνωμα. Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μεμονωμένα, ή πολλαπλά μελανώματα. Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός αυτών των σπίλων που έχει ένα άτομο, τόσο πιο υψηλός είναι ο κίνδυνος. Οι ασθενείς που εμφανίζουν 10, ή περισσότερους σπίλους, έχουν 12% μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν μελάνωμα, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Κάποιοι άνθρωποι επηρεάζονται τόσο πολύ και από τις δύο μορφές σπίλων, τους σπίλους τυπικής μορφής και τους σπίλους άτυπης μορφής, που χαρακτηρίζονται ως πάσχοντες από το Σύνδρομο των άτυπων σπίλων. Τα άτομα αυτά βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν μελάνωμα. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν τα εξής τρία χαρακτηριστικά συμπτώματα:

α) 100, ή περισσότερους σπίλους,
β) έναν, ή περισσότερους σπίλους διαμέτρου 8 χιλ., ή μεγαλύτερης και
γ) έναν, ή περισσότερους άτυπους σπίλους.
Άτομα με σύνδρομο οικογενών άτυπων πολλαπλών σπίλων έχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να εμφανίσουν μελάνωμα. Τα άτομα αυτά δεν παρουσιάζουν μόνον το σύνδρομο των άτυπων σπίλων, αλλά έχουν και έναν  ή δύο πρώτου, ή δευτέρου βαθμού συγγενή με μελάνωμα. Ενώ οι άτυποι σπίλοι κάνουν την εμφάνισή τους στην παιδική ηλικία, μπορούν να εμφανιστούν πάλι σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής, σε άτομα με σύνδρομο οικογενών άτυπων πολλαπλών σπίλων.

Φυσιολογικοί σπίλοι έναντι δυσπλαστικών σπίλων

Φυσιολογικοί σπίλοι (Ελιές)

Ο μέσος νεαρός ενήλικας έχει περίπου 10 με 20 τέτοιες κηλίδες, ή οζίδια του δέρματος. Γενικά, οι φυσιολογικοί σπίλοι (μελανοκυτταρικοί σπίλοι) έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Κανονικός, συμμετρικός σπίλος. Εάν σχεδιάσετε μια γραμμή στη μέση, θα δείτε ότι οι δύο πλευρές συμπίπτουν.
Σχήμα: Συμμετρικό, στρογγυλό, ή οβάλ.
Όρια: Κανονικά, αιχμηρά και καλώς οριοθετημένα.
Χρώμα: Ομοιόμορφο, συνήθως χρώμα μαυρίσματος, καφέ, ή στο χρώμα του δέρματος.
Διάμετρος: Συνήθως 6 χιλ., ή μικρότερη.

Κανονικός σπίλος: συμμετρικός, με ίσα όρια, μικρός, με μια απόχρωση του καφέ.
Τοποθεσία: Συνήθως επικεντρώνονται σε περιοχές του δέρματος που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως στο πρόσωπο, στον κορμό, στα χέρια και στα πόδια.
Έναρξη εμφάνισης: Συχνότερα, κατά τη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας και μέχρι την ηλικία των 35-40 ετών.
Ομοιομορφία: Οι κανονικοί σπίλοι μοιάζουν μεταξύ τους.

Δυσπλαστικοί σπίλοι
Αυτοί οι γενικά μεγάλοι, άτυποι σπίλοι αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση μελανώματος. Κλινικά, αυτοί οι σπίλοι μπορεί να έχουν εικόνα μελανώματος. Συνήθως παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:

Άτυποι μελανοκυτταρικοί σπίλοι (σπίλοι Clark): Aσυμμετρία, ανωμαλία ορίων, ποικιλοχρωμία, διάμετρος μεγαλύτερη από 6 χιλ.
Σχήμα: Συνήθως ασύμμετρο. Εάν σχεδιάσετε μια γραμμή στη μέση, θα δείτε ότι οι δύο πλευρές δεν συμπίπτουν.
Όρια: Ακανόνιστα και ομιχλώδη -ο σπίλος σταδιακά εξασθενίζει στο περιβάλλον δέρμα.

Πολύχρωμος σπίλος σε σχήμα στεφανιού, ένα συνηθισμένο μοτίβο.
Χρώμα: Ποικιλοχρωμία, μικρές περιοχές χρώματος καφέ, κόκκινου, μπλε, ή μαύρου.
Διάμετρος: Γενικά μεγαλύτερη από 6 χιλ. Συνήθως στο μέγεθος μιας γόμας μολυβιού, αλλά μπορεί να είναι και μικρότερη.
Τοποθεσία: Συνηθέστερα στην πλάτη, το στήθος, την κοιλιά, και τα άκρα. Σπίλοι μπορεί να εμφανιστούν και σε περιοχές του δέρματος που δεν έχουν εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως τα οπίσθια, τη βουβωνική χώρα, ή τα γυναικεία στήθη, καθώς επίσης και το δέρμα της κεφαλής.

Δυσπλαστικός σπίλος στο κάτω μέρος της πλάτης.
Μια κοντινή ματιά φανερώνει ασυμμετρία, ποικιλοχρωμία και ανωμαλία ορίων.

Δυσπλαστικός σπίλος στο επάνω δεξιό μέρος της πλάτης.
Μια κοντινή ματιά δείχνει ασαφή όρια, ασυμμετρία και ποικιλοχρωμία.
Ανάπτυξη: Μεγέθυνση ενός προηγούμενου σταθερού σπίλου, ή εμφάνιση ενός νέου σπίλου μετά την ηλικία των 35-40 ετών, θα πρέπει να κινήσει υποψίες για περαιτέρω εξέταση.
Επιφάνεια: Το κεντρικό τμήμα συνεχώς αυξάνεται, ενώ το περιφερικό τμήμα είναι συνήθως επίπεδο και, μερικές φορές, με μικροσκοπικές αυξήσεις τύπου «βότσαλου».
Εμφάνιση: Η εμφάνιση ποικίλει σε μεγάλο βαθμό.Οι δυσπλαστικοί σπίλοι συχνά διαφέρουν ο ένας από τον άλλον.
Αριθμός: Από λίγοι μέχρι και άνω των 100 δυσπλαστικοί σπίλοι μπορεί να εμφανιστούν.

Οι πολλοί σπίλοι, φυσιολογικοί, ή άτυποι, αποτελούν παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος. Μην περιμένετε σοβαρότερες προειδοποιήσεις για πιθανή ύπαρξη μελανώματος, όπως:κνησμός, έπαρση, κρούστες, ορροροή, πόνος, αιμορραγία, οίδημα, έλκος, μπλε-μαύρο χρώμα.
Εάν οποιοδήποτε από αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια εμφανιστούν στο δέρμα σας, ή στο δέρμα ατόμου του οικογενειακού σας περιβάλλοντος, μην καθυστερήσετε: Συμβουλευτείτε δερματολόγο, ή άλλον γιατρό με εμπειρία στις ασθένειες του δέρματος. Οποιοσδήποτε νεοεμφανισθείς σπίλος, ή σημείο μελάγχρωσης του δέρματος, η οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ενός προϋπάρχοντος σπίλου μπορεί να αποτελέσει το πρώτο σημάδι καρκίνου του δέρματος.

Δυσπλαστικός σπίλος: ασυμμετρία, ατυπία ορίων, πολλαπλές αποχρώσεις του καφέ.

Δυσπλαστικός σπίλος πάνω από το αυτί: ασυμμετρία, ασαφή όρια, ποικιλοχρωμία, μέγεθος 2 εκ.

Πότε οι σπίλοι γίνονται μελάνωμα

Άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους και με οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων, ή μελανώματος τείνουν να αναπτύξουν καρκίνο σε νεαρότερη ηλικία από τους ασθενείς με μελάνωμα οι οποίοι δεν είχαν παρουσιάσει τέτοιους σπίλους. Άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους, αλλά χωρίς οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων, ή μελανώματος, είναι δυνατόν να παρουσιάσουν μελάνωμα σε σχετικά νεαρή ηλικία, αλλά σπανιότερα. Ευτυχώς, το μελάνωμα μπορεί να είναι από τις πιο απλές μορφές καρκίνου κατά τη φάση της διάγνωσης και μια από τις πιο απλές μορφές καρκίνου, όσον αφορά στη θεραπεία, εφόσον βρεθεί και αφαιρεθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εάν όμως αφεθεί να εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος (δώσει μεταστάσεις), τότε η πρόγνωση είναι πολύ κακή. Περίπου 8.700 θάνατοι το χρόνο οφείλονται σε μελάνωμα. Δείτε περισσότερα εδώ.

Πολλές φορές, είναι δύσκολο να γίνει η διάκριση ανάμεσα στους δυσπλαστικούς σπίλους και στην αρχή της εμφάνισης ενός μελανώματος. (Μερικές φορές, το μελάνωμα θα εμφανίζεται υπό μορφή δυσπλαστικού σπίλου). Προκειμένου να διευκρινιστεί περί τίνος πρόκειται, ο γιατρός θα πρέπει να αφαιρέσει ολόκληρο το σημείο στο οποίο έχει εμφανιστεί η βλάβη, ή τμήμα αυτού και να γίνει βιοψία. Πολλοί γιατροί εξετάζουν το σπίλο με δερματοσκόπιο, το οποίο μεγεθύνει και επιτρέπει την οπτικοποίηση των εσωτερικών δομών και χρωμάτων, που δεν μπορούν να γίνουν ορατά με γυμνό οφθαλμό.

Μελάνωμα σε δυσπλαστικό σπίλο: ασυμμετρία, ατυπία ορίων, ποικιλοχρωμία, μέγεθος 1 εκ.

Μελάνωμα το οποίο έχει εμφανιστεί σε έναν μόνο δυσπλαστικό σπίλο: ποικιλοχρωμία μαύρου, καφέ και ροζ χρώματος, μέγεθος 1,3 εκ.
Θυμηθείτε ότι, οποιοσδήποτε σπίλος (σημείο χρώσης, ή ανάπτυξης του δέρματος) που υποβάλλεται σε οποιαδήποτε αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα, ή χρώμα και προκαλεί φαγούρα, ή αιμορραγία, θα πρέπει να εξεταστεί για ύπαρξη μελανώματος.

Συμβουλές για άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους

Εάν ο γιατρός σας υποπτεύεται την ύπαρξη δυσπλαστικών σπίλων, τότε, σε έναν, ή περισσότερους σπίλους μπορεί να γίνει βιοψία. Δεν είναι αναγκαίο να αφαιρεθεί ολόκληρος ο δυσπλαστικός σπίλος. Όμως, εάν οι σπίλοι εμφανίζουν σημαντικές αλλαγές, ή σημάδια μελανώματος, ή εμφανιστούν νέοι σπίλοι μετά την ηλικία των 40 ετών, τότε θα πρέπει να αφαιρεθούν.
Όταν έχει γίνει διάγνωση για δυσπλαστικό σπίλο και έχει επιβεβαιωθεί με ιστολογική εξέταση, είναι συνετό:
Να ληφθεί ένα πλήρες και λεπτομερές οικογενειακό ιστορικό σπανίων σπίλων, μελανωμάτων, ή άλλων καρκίνων.
Να γίνονται πλήρεις εξετάσεις δέρματος σε τακτά χρονικά διαστήματα και το ίδιο να κάνουν και οι συγγενείς.
Να γίνονται τακτικές συμπληρωματικές ιατρικές εξετάσεις, συνδυαζόμενες με αυτoεξέταση του δέρματος κάθε μήνα.
Μειώστε την έκθεση στον ήλιο. Παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία νέων σπίλων, ή ακόμα και μελάνωμα.
Σε συνεννόηση με το γιατρό σας, να τηρείτε αρχείο με φωτογραφίες ολόκληρου του σώματος, ειδικά εάν υπάρχουν μέλη στην οικογένειά σας τα οποία που έχουν δυσπλαστικούς σπίλους, ή μελάνωμα, ή/και αν εσείς έχετε πολλούς σπίλους. Οι αλλαγές στο σώμα μπορούν πιο εύκολα να εντοπιστούν με αυτό τον τρόπο.
Εάν υπάρξει ασυνήθιστη ανάπτυξη δέρματος, τότε θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα από το γιατρό σας.
Συζητήστε με τον γιατρό σας αν είναι καλό να γίνει εξέταση ματιών, εφόσον οι σπίλοι και το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και στα μάτια.
Να είστε σε επαγρύπνηση, αλλά δεν χρειάζεται υπερβολική ανησυχία.
Με τακτική αυτoεξέταση, εξέταση από γιατρό και κοινή λογική, μπορείτε να προλάβετε την έγκαιρη εντόπιση και αφαίρεση ενός μελανώματος.

Πηγή: Ίδρυμα Καρκίνου του Δέρματος

Η ελληνική μετάφραση των κλινικών πληροφοριών του Ιδρύματος Καρκίνου του Δέρματος, έγινε εφικτή χάρις στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Επιτροπή Επιστημονικής Επιμέλειας:
Alfred W. Kopf, MD Arthur J. Sober, MD Steven Q. Wang, MD
Επιστημινική Επιμέλεια στα Ελληνικά:
Penny Emmanouil, MD
Οι φωτογραφίες είναι ευγενική προσφορά των:
William A. Crutcher, MD Ashfaq A. Marghood, MD Harold Rabinovitz, MD
Μια έκδοση του Ιδρύματος του Καρκίνου του Δέρματος.
© 2017 The Skin Cancer Foundation | 149 Madison Avenue Suite 901 New York, NY 10016 | (212) 725-5176
The Skin Cancer Foundation [EIN: 13-2948778] is a 501(c)(3) non-profit organization.

Οι φυσιολογικοί σπίλοι είναι συνήθως μικρές καφέ κηλίδες, ή επάρματα του δέρματος, τα οποία εμφανίζονται κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του ανθρώπου. Μπορεί να είναι είτε επίπεδοι, είτε επηρμένοι και, συνήθως, έχουν στρογγυλό, ή σφαιροειδές σχήμα. Οι περισσότεροι σπίλοι εμφανίζονται λόγω της έκθεσης στον ήλιο.

Το μελάνωμα είναι μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου του δέρματος και, συνήθως, εμφανίζεται σαν μια ασύμμετρη, με ακανόνιστα όρια, πολύχρωμη, ή καφέ κηλίδα, ή σαν ένα έπαρμα το οποίο συνεχίζει να αυξάνεται σε μέγεθος με την πάροδο του χρόνου. Πρωτοεμφανίζεται σαν μία επίπεδη κηλίδα, η οποία, στη συνέχεια, επαίρεται. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να μην είναι μελαγχρωματικό.

Δυσπλαστικοί σπίλοι (άτυποι σπίλοι): Είναι συνήθεις καλοήθεις σπίλοι οι οποίοι μοιάζουν με το μελάνωμα. Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μεμονωμένα, ή πολλαπλά μελανώματα. Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός αυτών των σπίλων που έχει ένα άτομο, τόσο πιο υψηλός είναι ο κίνδυνος. Οι ασθενείς που εμφανίζουν 10, ή περισσότερους σπίλους, έχουν 12% μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν μελάνωμα, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Ιατρικές αναφορές δεικνύουν ότι, περίπου το 2-8% του Καυκάσιου πληθυσμού, εμφανίζει αυτούς τους σπίλους. Η κληρονομικότητα επίσης, φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία των σπίλων. Τα άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους και με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος (δύο, ή περισσότεροι συγγενείς εξ αίματος με αυτή την ασθένεια) έχουν ένα εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο στο να παρουσιάσουν μελάνωμα. Άτομα με δυσπλαστικούς σπίλους, αλλά χωρίς οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, μπορεί να αντιμετωπίσουν 7- 27 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό -σίγουρα ένα αρκετά υψηλό ποσοστό, που θα τους κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μηνιαία αυτοεξέταση, τακτικές εξετάσεις δέρματος από επαγγελματίες και καθημερινή προστασία από τον ήλιο.

Δείτε στην έκθεση εικόνων μια σειρά από δυσπλαστικούς σπίλους.

Η συχνή και έντονη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι ο κυριότερος περιβαλλοντικός παράγοντας που προκαλεί μελάνωμα. Η περιοδική έκθεση σε έντονο φως του ήλιου, που έχει ως αποτέλεσμα το έγκαυμα, φαίνεται να είναι στενότερα συνδεδεμένη με την εμφάνιση μελανώματος, από ότι η ημερήσια έκθεση στον ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσοι πάνε διακοπές σε μέρη με έντονη ηλιοφάνεια, ή συμμετέχουν σε υπαίθριες δραστηριότητες.

Νέα ευρήματα αποδεικνύουν ότι, πέντε ηλιακά εγκαύματα στην εφηβεία αρκούν για να παρουσιάσει κάποιος μελάνωμα μετά τα 45.

Ειδικότερα, αν έχετε τα παρακάτω χαρακτηριστικά, ή παθήσεις, διατρέχετε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.

• Ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα
• Κόκκινα, ή ξανθά μαλλιά

• Μπλε μάτια
• Περιορισμένη δυνατότητα μαυρίσματος, ή πλήρη αδυναμία
• Συχνή εμφάνιση φακίδων

• Ιστορικό ενός ή περισσοτέρων οξέων εγκαυμάτων από τον ήλιο πριν τα 18
• Χρησιμοποίηση solarium, λαμπών τεχνητού μαυρίσματος, ή σκευασμάτων χημικών μαυρίσματος για λόγους ιατρικούς, ή αισθητικούς
• Πολυάριθμες ακτινικές κερατώσεις, επίπεδες, ροζ, φολιδωτές κηλίδες οι οποίες αναπτύσσονται σε, καταστραμμένα από τον ήλιο, σημεία του δέρματος ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας και ανοιχτόχρωμης επιδερμίδας
• Λευκές κηλίδες (σημεία αποχρωματισμού), μικρές ή και μεγαλύτερες, οι οποίες ευρίσκονται στο πρόσωπο, χέρια, θώρακα, πόδια και σχετίζονται με τη γήρανση και την καταστροφή του δέρματος από τον ήλιο.

Στάδιο 0 (in situ)

Στο στάδιο αυτό, ο κακοήθης όγκος περιορίζεται στα ανώτερα στρώματα του δέρματος. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες. Οι ασθενείς οι οποίοι βρίσκονται σ' αυτό το στάδιο θεωρούνται ότι είναι πολύ χαμηλού κινδύνου για τοπική υποτροπή, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις. Η παρακολούθηση των ασθενών αυτών περιλαμβάνει μηνιαία αυτοεξέταση και ετήσια εξέταση από τον ειδικό. Με την κατάλληλη θεραπεία, έχουν πενταετή, ή δεκαετή επιβίωση, η οποία αγγίζει το 99%.

Στάδιο Ι

Ορίζεται ως το μελάνωμα το οποίο έχει πάχος έως 2 χιλ. Πιθανόν να παρουσιάζει εξέλκωση, η οποία είναι ορατή μόνο στο μικροσκόπιο και όχι δια γυμνού οφθαλμού. Δεν υπάρχουν αποδείξεις για εξάπλωση σε λεμφαδένες .Ο μιτωτικός δείκτης, ο οποίος υπολογίζεται από τον παθολογοανατόμο, περιγράφει πόσο γρήγορα πολλαπλασιάζονται τα καρκινικά κύτταρα. 

Υπάρχουν δύο υποκατηγορίες:
Στάδιο Ia, στο οποίο ο όγκος έχει πάχος λιγότερο από ένα χιλ., δεν έχει εξέλκωση και ο μιτωτικός δείκτης είναι μικρότερος από 1/ χιλ.

Στάδιο Ιb, στο οποίο ο όγκος έχει πάχος μεταξύ ενός και δύο χιλ., με εξέλκωση και μιτωτικό δείκτη ίσο, ή μεγαλύτερο του 1/χιλ. Οι ασθενείς θεωρούνται χαμηλού κινδύνου για τοπική υποτροπή, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Η θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση και, σε κάποιες περιπτώσεις βιοψία φρουρού λεμφαδένα, ανάλογα με το στάδιο του μελανώματος και την εκτίμηση του γιατρού Η χειρουργική αντιμετώπιση ονομάζεται ευρεία εκτομή και έχει ως στόχο την αφαίρεση όλων των καρκινικών κυττάρων που έχουν απομείνει μετά τη βιοψία. Σύμφωνα με τους προτεινόμενους από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κανόνες, θα πρέπει να υπάρχει ένα όριο 1εκ. προς όλες τις κατευθύνσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτείται μόσχευμα δέρματος για να καλυφθεί το τραύμα, ειδικά στο πρόσωπο και τα δάχτυλα. Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα έχει μεγαλύτερη ακρίβεια όταν δεν έχουν επηρεαστεί τα λεμφαγγεία της περιοχής από προηγηθείσα ευρεία χειρουργική εκτομή. Επομένως, σε γενικές γραμμές, η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα και η χειρουργική ευρεία εκτομή γίνονται στην ίδια χειρουργική επέμβαση και, μάλιστα, η βιοψία του λεμφαδένα πρέπει να προηγηθεί.
Η παρακολούθηση για το στάδιο Ι είναι: μηνιαία αυτοεξέταση του δέρματος, ετήσια εξέταση του δέρματος από τον ειδικό, φυσική εξέταση από γιατρό κάθε 3-12 μήνες την πρώτη πενταετία και, μετά την πενταετία, κατ' έτος και μηνιαία αυτοεξέταση των λεμφαδένων.Η πενταετής επιβίωση, μετά τη θεραπεία, για το στάδιο Ιa είναι 97% και για το Ιb 92%. Η δεκαετής επιβίωση είναι για το στάδιο Ιa 95% και για το Ιb 86%.

Στάδιο ΙΙ

Ορίζεται από δυο χαρακτηριστικά: το πάχος του όγκου (κατά Breslow 1-2-4 χιλ.) και την εξέλκωση, η οποία είναι ορατή μόνο στο μικροσκόπιο και όχι δια γυμνού οφθαλμού. Δεν παρουσιάζει επέκταση σε λεμφαδένες, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.

Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά αυτά υπάρχουν τρεις υποκατηγορίες: ΙΙa, IIb ,IIc.
Οι ασθενείς με στάδιο ΙΙ του μελανώματος θεωρούνται μεταξύ ενδιάμεσου και υψηλού κινδύνου για τοπική υποτροπή, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Η θεραπεία του σταδίου ΙΙ περιλαμβάνει: α) χειρουργική αντιμετώπιση (2 εκ. όριο για τα στάδια ΙΙa και ΙΙb και 2-4 εκ. όριο για το στάδιο ΙΙc), β) βιοψία του φρουρού λεμφαδένα, η οποία γίνεται για όλους τους όγκους του σταδίου ΙΙ, ανεξαρτήτως μεγέθους και γ) συμπληρωματική συστηματική ανοσοθεραπεία (ιντερφερόνη, σύγχρονα φάρμακα).
Η παρακολούθηση περιλαμβάνει ότι και στο στάδιο Ι και, επιπλέον, απεικονιστικές μεθόδους (αξονική, μαγνητική τομογραφία, pet/ct), ανάλογα με τα συμπτώματα. Η πενταετής επιβίωση, μετά τη θεραπεία, για το στάδιο ΙΙa είναι 81%, για το ΙΙb 70% και για το ΙΙc 53%. Η δεκαετής επιβίωση είναι για το στάδιο ΙΙa 67%, για το ΙΙb 57% και για το ΙΙc 40%.

Στάδιο ΙΙΙ

Είναι ανεξάρτητο του μεγέθους του όγκου και, σε όλες τις περιπτώσεις, συμμετέχουν οι λεμφαδένες, χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις. Ανάλογα με τον αριθμό των λεμφαδένων που είναι διηθημένοι, υπάρχουν τρεις υποκατηγορίες: α) το σταδιο ΙΙΙa, με μικρομεταστάσεις σε έως τρεις λεμφαδένες, β) το στάδιο ΙΙΙb, με μακρομεταστάσεις σε έως τρεις λεμφαδένες και γ) το στάδιο ΙΙΙc, με μεταστάσεις σε τέσσερις, ή περισσότερους λεμφαδένες.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι ίδια με αυτή του το σταδίου ΙΙ και, αν υπάρχουν διογκωμένοι λεμφαδένες, γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός. Κάποιες θεραπείες, οι οποίες εφαρμόζονται στο στάδιο ΙV, μελετώνται κλινικά και για το στάδιο ΙΙΙ. Μελανώματα σταδίου ΙΙΙ στα οποία δεν ήταν εφικτή η αφαίρεση όλου του όγκου, αντιμετωπίζονται όπως το στάδιο ΙV. Η ακτινοθεραπεία βελτιώνει μόνο τον έλεγχο της νόσου σε τοπικό επίπεδο.
Η παρακολούθηση του σταδίου ΙΙΙ είναι η ίδια με αυτή του σταδίου ΙΙ. Απεικονιστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες μέχρι την πενταετία. Η πενταετής επιβίωση, μετά τη θεραπεία, είναι για το στάδιο ΙΙΙa 78%, για το ΙΙΙb 59% και για το ΙΙΙc 40%. Η δεκαετής επιβίωση είναι για το στάδιο ΙΙΙa 68%, για το ΙΙΙb 43% και για το ΙΙΙc 24%.

Στάδιο IV

Το μελάνωμα έχει εξαπλωθεί, πέραν των τοπικών λεμφαδένων, σε περισσότερο απομακρυσμένες περιοχές του σώματος. Συνήθεις εστίες μεταστάσεων είναι ζωτικά όργανα (πνεύμονες, όργανα της κοιλίας, εγκέφαλος και οστά), μαλακοί ιστοί, όπως το δέρμα, ή το υποδόριο και απομακρυσμένοι λεμφαδένες. Τα επίπεδα της LDH (εξέταση αίματος) πιθανόν να είναι ανεβασμένα. Ανάλογα με την εντόπιση των μεταστάσεων και τα επίπεδα της LDH, υπάρχουν τρεις υποκατηγορίες: IVa, IVb, IVc.
Η θεραπεία είναι η ίδια με αυτή του σταδίου ΙΙΙ. Η πενταετής επιβίωση, μετά τη θεραπεία, κυμαίνεται από 9-60%.

Παλαιότερες σταδιοποιήσεις όπως η κατά Clark τείνουν να εγκαταλειφθούν .

Η σημασία της βιοψίας του φρουρού λεμφαδένα

Η βιοψία αυτή είναι μια εξειδικευμένη διαδικασία, στην οποία καθορίζεται αν κύτταρα μελανώματος έχουν εξαπλωθεί στους φρουρούς λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες αυτοί είναι οι πλησιέστεροι στο σημείο της ανάπτυξης του πρωτοπαθούς μελανώματος. Ο φρουρός λεμφαδένας είναι ο πρώτος από τους λεμφαδένες στους οποίους καταλήγει ο πρωτοπαθής όγκος και, ως εκ τούτου, είναι εκείνος στον οποίον, πιθανόν, να έχουν εξαπλωθεί τα καρκινικά κύτταρα.

Πότε ενδείκνυται η βιοψία φρουρού λεμφαδένα
-Όταν το μελάνωμα είναι ίσο, ή μεγαλύτερο από 1 χιλ.
-Όταν παρατηρείται εξέλκωση του μελανώματος, ανεξαρτήτως πάχους
-Όταν υπάρχουν θετικά όρια
-Όταν παρατηρείται λεμφαγγειακή διήθηση
-Όταν υπάρχει μιτωτικός δείκτης σε νεαρά άτομα

Πότε δεν ενδείκνυται η βιοψία φρουρού λεμφαδένα-
-Όταν το μελάνωμα είναι μικρότερο από 0,76 χιλ.
-Όταν είναι ήδη γνωστή διήθηση λεμφαδένα (στάδιο ΙΙΙ)
-Όταν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις (στάδιο ΙV)

Πως γίνεται η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα
Προηγείται χαρτογράφηση των λεμφαγγείων, με τη βοήθεια σπινθηρογραφήματος του δέρματος και ειδικής κάμερας, η οποία καταγράφει τους φρουρούς λεμφαδένες. Στη συνέχεια, γίνεται έγχυση ειδικής μπλε βαφής, η οποία θα χρωματίσει τους ήδη καταγεγραμμένους στο σπινθηρογράφημα λεμφαδένες και θα βοηθήσει το χειρουργό να τους αφαιρέσει. Ευρεία εκτομή του όγκου θα ακολουθήσει τη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα. Εάν ο φρουρός λεμφαδένας δεν έχει καρκινικές μεταστάσεις, δεν υπάρχει περίπτωση ο καρκίνος να έχει εξαπλωθεί σε άλλους λεμφαδένες και δεν είναι απαραίτητη περαιτέρω χειρουργική αντιμετώπιση.
Αν υπάρχει διήθηση του φρουρού λεμφαδένα, χωρίς άλλες εντοπίσεις στο σώμα, τότε είναι αναγκαία η αφαίρεση όλων των λεμφαδένων στην περιοχή (ολικός λεμφαδενικός καθαρισμός).
Η επιβίωση των ασθενών είναι αισθητά καλύτερη, στις περιπτώσεις στις οποίες έχουν εντοπιστεί διηθημένοι λεμφαδένες κατά τη βιοψία φρουρού λεμφαδένα, σε αντίθεση με τις περιπτώσεις στις οποίες εντοπίστηκαν διηθημένοι λεμφαδένες κατά την εξέταση από το γιατρό.
Πηγή : American Cancer Society

Είναι οι συνηθέστερες περιπτώσεις κακοήθειας στο δέρμα και προκαλούνται, κυρίως, από συχνή και επαναλαμβανόμενη έκθεση στον ήλιο. Στο άρθρο αυτό δεν αναφερόμαστε στο κακόηθες μελάνωμα του δέρματος, το οποίο αποτελεί μια χωριστή κατηγορία. Τα καρκινώματα του δέρματος, όταν διαγνωστούν εγκαίρως, είναι εύκολα θεραπεύσιμα.
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι το πιο διαδεδομένο: αντιπροσωπεύει το 90% των περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος. Ευνοείται από τα ηλιακά εγκαύματα κατά την ενήλικη ζωή και προσβάλλει το 20% των ατόμων άνω των 50 ετών. Δεν δίνει μεταστάσεις.
Το επιδερμοειδές – ακανθοκυτταρικό, ή πλακώδες καρκίνωμα (10% των περιπτώσεων) ενέχει μεγαλύτερους κινδύνους και, σε ορισμένα σημεία, όπως το αυτί ή τα χείλη, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση μεταστάσεων.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν πιθανότητες να προσβληθούν. Ωστόσο, τα καρκινώματα είναι συχνότερα στα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα τα οποία εκτίθενται πολύ στον ήλιο.
Τα καρκινώματα του δέρματος σπανίως είναι θανάσιμα. Εξελίσσονται αργά. Η έγκαιρη διάγνωση δίνει δυνατότητα ευκολότερης θεραπείας και αυξάνει τις πιθανότητες οριστικής ίασης. Επομένως, αν ανακαλύψετε κάποιο ύποπτο σημάδι, είναι απολύτως απαραίτητο να συμβουλευτείτε αμέσως τον ειδικό γιατρό. Σε περίπτωση αργοπορημένης διάγνωσης, δεδομένης της συχνής τους εμφάνισης στο πρόσωπο, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές, μόνιμες, ή αντιαισθητικές ουλές.

Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος του δέρματος (εκτός μελανώματος) είναι εύκολα οριστικά θεραπεύσιμος, εφόσον γίνει έγκαιρα η διάγνωση, δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται επιπόλαια. Οι ασθενείς με μία μορφή καρκίνου του δέρματος έχουν μεγάλες πιθανότητες να παρουσιάσουν και άλλες μορφές του ίδιου καρκίνου, καθώς και μελανώματα Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2004 ξοδεύθηκαν 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια για τη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος –εκτός μελανώματος. Για την Ελλάδα, ως συνήθως, δεν υπάρχουν στοιχεία. Δείτε την αξία της χαρτογράφησης εδώ.
Πρόσφατη έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Archives of Dermatology, αποκαλύπτει ότι, πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ εμφανίζουν πάνω από 3,5 εκατομμύρια μη μελανωματικούς καρκίνους του δέρματος κάθε χρόνο. Πρόκειται για αύξηση πάνω από 300% από το 1994, όταν έγινε η τελευταία εκτίμηση.
Ο καθ. Howard Rogers υπολογίζει ότι, από τα 3,5 εκ. των περιστατικών, τα 2,8 εκ. είναι βασικοκυτταρικά και τα 700 χιλ. είναι ακανθοκυτταρικά. Τα νέα αυτά δεδομένα είναι ενοχλητικά αλλά δεν εκπλήσσουν, καθώς είναι γνωστή η σταθερή άνοδος του αριθμού, τόσο των περιστατικών καρκίνου του δέρματος, όσο και των μελανωμάτων, τις τελευταίες δεκαετίες.

Η ασθένεια του καρκίνου του δέρματος έχει λάβει πλέον χαρακτήρα επιδημίας. Κάθε χρόνο υπάρχουν περισσότερα περιστατικά καρκίνου του δέρματος, από ότι αθροιστικά καρκίνοι του μαστού, προστάτη, πνεύμονα και παχέος εντέρου.

Πρόληψη του καρκίνου του δέρματος:
Το γεγονός ότι σήμερα ο καρκίνος του δέρματος είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμος, όταν διαγνωσθεί και γίνει έγκαιρα θεραπεία, κάνει τις παρακάτω συμβουλές και συνήθειες αποφυγής του ηλίου, μέρος της καθημερινής φροντίδας και προστασίας της υγείας σας.
-Να επιδιώκετε να παραμένετε στην σκιά, ειδικότερα κατά τις ώρες ανάμεσα στις 10 π.μ. και 4 μ.μ.

-Να αποφεύγετε τα εγκαύματα.
-Να αποφεύγετε την ηλιοθεραπεία καθώς και το τεχνητό μαύρισμα (solarium) με U.V ακτινοβολία.
-Κατά την έκθεσή σας στον ήλιο, να καλύπτετε το σώμα σας με φαρδιά ρούχα, πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου, τα οποία σας προστατεύουν από την ακτινοβολία.
-Να χρησιμοποιείται καθημερινά, αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF ευρέως φάσματος 15, ή υψηλότερο.
-Για παρατεταμένες δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο, να κάνετε χρήση αδιάβροχου, αντηλιακού, ευρέως φάσματος (UVA / UVB), με δείκτη προστασίας από 30 και άνω.
-Να κάνετε επάλειψη αντηλιακού, με ποσότητα ίση με 2 κουταλιές σούπας σε ολόκληρο το σώμα σας, 30 λεπτά πριν βρεθείτε σε εξωτερικό χώρο. Επαναλάβετε την επάλειψη, με συχνότητα κάθε 2 ώρες, είτε μετά από κολύμπι, ή μετά από υπερβολικό ιδρώτα.
-Να μην εκθέτετε τα νεογέννητα στον ήλιο. Μετά την πάροδο της ηλικίας των 6 μηνών τα μωρά πρέπει να φορούν αντηλιακό.
-Να εξετάζετε το δέρμα σας από την κορυφή έως τα νύχια, τακτικά.
-Να επισκέπτεστε τον ιατρό σας, κάθε χρόνο για μία επαγγελματική εξέταση του δέρματός σας - χαρτογράφηση.

Η μέθοδος ABCDE κι η μέθοδος του ασχημόπαπου είναι αναγνωρισμένες μέθοδοι στη δερματολογία και συμβάλλουν στην αναγνώριση των ύποπτων αλλοιώσεων με γυμνό μάτι .

ASYMMETRY - ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ
Ασύμμετρο σχήμα.

BORDERS - ΟΡΙΑ
Περίγραμμα ανομοιόμορφο, δαντελωτό, που διακρίνεται ξεκάθαρα από το περιβάλλον δέρμα.

COLOR - ΧΡΩΜΑ
Ανομοιογενές χρώμα: από καφέ ανοιχτό έως καφέ σκούρο.

DIAMETER - ΔΙΑΣΤΑΣΗ
 Μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά.

EVOLUTION - ΕΞΕΛΙΞΗ
Αλλάζει ως προς τη διάσταση, το χρώμα, ή το πλάτος της.

ΤΟ ΑΣΧΗΜΟΠΑΠΟ
Οι ελιές ενός ατόμου έχουν συνήθως παρόμοια όψη, μοιάζουν πολύ: ίδιο σχήμα, ίδιο χρώμα, ίδιο πάχος.

Η εμφάνιση μιας μελαγχρωματικής αλλοίωσης μπορεί να θεωρηθεί ύποπτη αν δείχνει διαφορετική από τις άλλες: τότε ξεχωρίζει σαν "ασχημόπαπο".

Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι μια, μη ορατή, μορφή φωτός και ενέργειας, η οποία εκπέμπεται κυρίως από τον ήλιο. Το solarium είναι μια ακόμα πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας.
Τα επιστημονικά στοιχεία είναι κατηγορηματικά: το τεχνητό μαύρισμα αυξάνει τον κίνδυνο του μελανώματος κατά 74%.

Δεν είναι τυχαίο ότι, στις ΗΠΑ, όλοι όσοι προσφέρουν solarium, είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν εγγράφως κάθε ενδιαφερόμενο/η, ο/η οποίος/α, μάλιστα, μπαίνει στην καμπίνα με δική του/της ευθύνη. Σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ απαγορεύεται η χρήση τεχνητού μαυρίσματος για άτομα κάτω των 18 ετών. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τόση ηλιοφάνεια, είναι κρίμα να εκτίθεστε σε έναν ακόμα βλαπτικό παράγοντα και, μάλιστα, με τη δική σας θέληση.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχει κατατάξει το τεχνητό μαύρισμα( indoor tanning) και όλες τις συσκευές solarium στην κατηγορία 1 των αιτιολογικών παραγόντων οι οποίοι προκαλούν καρκίνο, μαζί με το κάπνισμα και την άσβεστο.

Η χρήση αυτών των μηχανημάτων μπορεί να γίνει και σε μη εξουσιοδοτημένους χώρους, όπως γυμναστήρια, κέντρα αισθητικής κλπ., χωρίς την απαιτούμενη άδεια, χωρίς την ενημέρωση των χρηστών για τους κινδύνους του τεχνητού μαυρίσματος, συνήθως σε πολύ χαμηλή τιμή ή, και δωρεάν μαζί με άλλες υπηρεσίες τις οποίες προσφέρουν στους πελάτες τους.
Το τεχνητό μαύρισμα είναι σαν το κάπνισμα για το δέρμα.

Υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ, 6000 νέες περιπτώσεις μελανώματος κάθε χρόνο σχετίζονται με το τεχνητό μαύρισμα.
Μια ομάδα ερευνητών στη Νορβηγία συσχέτισε την ηλικία κατά την οποία διάφορα άτομα έκαναν για πρώτη φορά solarium, τη διάρκεια έκθεσής τους στο μηχάνημα και τη δόση που έλαβαν, με τον κίνδυνο μελανώματος. Η μελέτη αυτή παρουσίασε ισχυρές αποδείξεις για τη σχέση ανάμεσα στο solarium και τον κίνδυνο μελανώματος, καθώς και για το γεγονός ότι, τα νεότερα άτομα είναι πιο ευαίσθητα στις καταστρεπτικές συνέπειες του τεχνητού μαυρίσματος.
Η εμφάνιση του μελανώματος του δέρματος παγκοσμίως έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες στα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα. Το 2012 υπολογίσθηκε ότι σημειώθηκαν 230.000 νέα περιστατικά και 55.000 θάνατοι. Στη Νορβηγία, την τελευταία δεκαετία, το μελάνωμα εξελίχθηκε στην τέταρτη συχνότερη μορφή καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες, καθώς, το 2014, σε 100.000 άτομα, εμφανίσθηκαν 42 περιστατικά σε άνδρες και 37 σε γυναίκες.
Άλλες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ακόμα και οι χειριστές των μηχανημάτων του solarium έχουν 16-20% αυξημένες πιθανότητες να προσβληθούν από την ασθένεια αυτή. Το 2009 η International Agency for Research on Cancer κατέταξε την υπεριώδη ακτινοβολία των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος στους καρκινογόνους παράγοντες. Παρόλα αυτά, το solarium παραμένει δημοφιλές σε πολλές δυτικές χώρες, ιδιαίτερα ανάμεσα σε νεαρά άτομα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 18% των ενηλίκων και το 45% των φοιτητών κάνουν solarium.

Μαρτυρίες από την ιστοσελίδα SkinCancerFoundation.org:
P.S.:Έχουν περάσει πλέον 3 χρόνια από τη θεραπεία του μελανώματός μου. Μένω μακριά από τον ήλιο και δεν με ενδιαφέρει πόσο άσπρη είμαι πλέον.
J.T.: Όταν μου λένε κάποιοι ότι «χρειάζομαι μαύρισμα», τους απαντώ: «Δεν αξίζει τον κόπο. Αγαπώ το δέρμα μου, δεν πρόκειται να το ψήσω και να εκτεθώ σε ένα τέτοιο κίνδυνο»
K.Y.: Προσπαθώ να πείσω τους φίλους και τους γνωστούς μου ότι «η ασπρίλα είναι το καινούριο μου χρώμα».

Πρόκειται για κακοήθη όγκο των μελανοκυττάρων, δηλαδή των κυττάρων τα οποία παράγουν τη μελανίνη (χρωστική που προκαλεί το μαύρισμα). Συνήθως εκδηλώνεται με μια καφέ, ή μαύρη κηλίδα, είτε σε υγιές δέρμα, είτε, σπανιότερα, μέσω κάποιας προϋπάρχουσας ελιάς.

Η συχνή και έντονη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι ο κυριότερος περιβαλλοντικός παράγοντας ο οποίος προκαλεί μελάνωμα.Η περιοδική έκθεση σε έντονο φως του ήλιου, που έχει ως αποτέλεσμα το έγκαυμα, φαίνεται να είναι στενότερα συνδεδεμένη με την εμφάνιση μελανώματος, απ' ότι η ημερήσια έκθεση στον ήλιο. Αυτό σημαίνει, ότι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσοι πάνε διακοπές σε μέρη με έντονη ηλιοφάνεια, ή συμμετέχουν σε υπαίθριες δραστηριότητες.

Όλοι οι άνθρωποι έχουν πιθανότητες να προσβληθούν. Και, σε αντίθεση με τα καρκινώματα, το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Αν και τα μισά περιστατικά των μελανωμάτων εμφανίζονται σε άτομα άνω των 50 ετών, αποτελεί έναν από τους συχνότερους καρκίνους στους νέους (σπανίως στα παιδιά) - η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση εκτιμάται ότι είναι τα 30 έτη.
Αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου, καθώς σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), αναλογεί σε μία από τις τρεις περιπτώσεις. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η νόσος κάθε χρόνο προκαλεί περίπου 55.000 θανάτους παγκοσμίως, αριθμός ο οποίος διπλασιάστηκε από το 1990. Η WHO πάντως επισημαίνει ότι, το 90% των δερματικών καρκίνων, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων τύπων του μελανώματος, μπορούν να θεραπευτούν εφόσον η διάγνωση γίνει εγκαίρως. Το κακοήθες μελάνωμα, αν και είναι ο σπανιότερος καρκίνος του δέρματος, θεωρείται ο πιο επικίνδυνος, καθώς μπορεί να προκαλέσει μετάσταση. Όσο νωρίτερα πραγματοποιηθεί η διάγνωση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ίασης. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών, είναι δυνατή η πλήρης ίαση ενός μελανώματος αν η θεραπεία πραγματοποιηθεί στο πρώτο στάδιό του.

Το μελάνωμα, δεν είναι απλά ένας καρκίνος του δέρματος, είναι ο μόνος, καρκίνος του δέρματος που μπορεί να σας σκοτώσει.

Ειδικότερα, αν έχετε τα παρακάτω χαρακτηριστικά, ή παθήσεις, διατρέχετε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος
• Ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα
• Κόκκινα, ή ξανθά μαλλιά
• Μπλε μάτια
• Περιορισμένη δυνατότητα μαυρίσματος, ή πλήρη αδυναμία
• Συχνή εμφάνιση φακίδων

• Ιστορικό ενός, ή περισσοτέρων οξέων εγκαυμάτων από τον ήλιο πριν τα 18
• Χρησιμοποίηση solarium, λαμπών τεχνητού μαυρίσματος, ή χημικών σκευασμάτων μαυρίσματος για λόγους ιατρικούς, ή αισθητικούς
• Πολυάριθμες ακτινικές κερατώσεις : επίπεδες, ροζ, φολιδωτές κηλίδες οι οποίες αναπτύσσονται σε, καταστραμμένα από τον ήλιο σημεία του δέρματος ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας και ανοιχτόχρωμης επιδερμίδας.
• Λευκές κηλίδες (σημεία αποχρωματισμού) μικρά, ή και μεγαλύτερα, τα οποία βρίσκονται στο πρόσωπο, χέρια, θώρακα, πόδια και σχετίζονται με τη γήρανση και την καταστροφή του δέρματος από τον ήλιο.
Σε γενικές γραμμές, όσο περισσότερο ευαίσθητοι είσαστε απέναντι στην υπεριώδη ακτινοβολία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος του μελανώματος.
Το μελάνωμα είναι μία κακοήθεια που μπορεί να προληφθεί!

Το τεχνητό μαύρισμα

Υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ, 6000 νέες περιπτώσεις μελανώματος κάθε χρόνο σχετίζονται με το τεχνητό μαύρισμα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχει κατατάξει το τεχνητό μαύρισμα (indoor tanning) και όλες τις συσκευές solarium στην κατηγορία 1 των αιτιολογικών παραγόντων οι οποίοι προκαλούν καρκίνο, μαζί με το κάπνισμα και την άσβεστο. Η χρήση αυτών των μηχανημάτων μπορεί να γίνει και σε μη εξουσιοδοτημένους χώρους, όπως γυμναστήρια, κέντρα αισθητικής κλπ., χωρίς την απαιτούμενη άδεια, χωρίς την ενημέρωση των χρηστών για τους κινδύνους του τεχνητού μαυρίσματος, συνήθως σε πολύ χαμηλή τιμή ή, και δωρεάν μαζί με άλλες υπηρεσίες, τις οποίες προσφέρουν στους πελάτες τους.
Το τεχνητό μαύρισμα είναι σαν το κάπνισμα για το δέρμα.

Συχνότητα - Επιδημιολογία
Για την περίοδο 2008 – 2012, με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το μελάνωμα ήταν ο τρίτος σε συχνότητα διαγνωσμένος καρκίνος για τις γυναίκες σε ηλικία από 20 – 39 ετών και ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος για τους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Το μελάνωμα ΔΕΝ είναι ασθένεια που αφορά μεγάλες ηλικίες. 4,7 εκατομμύρια άνθρωποι μαθαίνουν κάθε χρόνο ότι έχουν καρκίνο του δέρματος. 5 -7% των καρκίνων αυτών είναι μελάνωμα. 300 - 400 άτομα στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με μελάνωμα. Για τις ΗΠΑ, ο καθηγητής Glazer σε πρόσφατη μελέτη του, όταν άθροισε τα περιστατικά διηθητικού και επιφανειακού μελανώματος (in situ), υπολόγισε ότι ένας σε κάθε 28 Αμερικανούς θα εμφανίσει κάποια μορφή μελανώματος στη ζωή του. Υπολογίζεται ότι το 2016 περίπου 10100 Αμερικανοί πέθαναν από μελάνωμα, ενώ το 2009 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 8650 άτομα. Oι νεαροί άνδρες αποτελούν το 40% των περιστατικών μελανώματος, αλλά πάνω από το 60% των θανάτων από μελάνωμα.
Στις ΗΠΑ όπου υπάρχουν στοιχεία, κάθε ώρα πεθαίνει ένας συνάνθρωπός μας από μελάνωμα.

Γενετική προδιάθεση στο μελάνωμα

Οι εξελίξεις στη γενετική δείχνουν ότι υπάρχουν γονίδια που σχετίζονται με την εμφάνιση μελανώματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι το μελάνωμα είναι κληρονομικό, αλλά ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση, δηλαδή «μεταφέρονται» γενετικά συγκεκριμένες μεταλλάξεις των γονιδίων.
Οι μεταλλάξεις αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν στη μη ομαλή παραγωγή συγκεκριμένων πρωτεϊνών από τα κύτταρα του οργανισμού, με τελικό αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος από την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες οι οποίοι ευθύνονται, κατά κύριο λόγο, για το μελάνωμα, όπως για παράδειγμα η υπεριώδης ακτινοβολία. Παρόλα αυτά, είναι ιδιαίτερα πιθανό, άτομα με προδιάθεση, να μην εμφανίσουν ποτέ μελάνωμα. Έχουν ήδη καταγραφεί αρκετά γονίδια με την παραπάνω επίδραση, όμως κάθε έρευνα αποκαλύπτει την ανάγκη περαιτέρω εξέτασης για να χαρτογραφηθούν όλα. Οι πιθανότητες για ένα άτομο να έχει αντίστοιχες μεταλλάξεις στα γονίδια, σχετίζονται με το γενετικό κώδικα των γονιών του. Αν ένας γονιός έχει αυτή τη μετάλλαξη, τότε υπάρχουν 50% πιθανότητες να κληρονομηθεί στο παιδί. Οι επιστήμονες συνιστούν την πραγματοποίηση γενετικού τεστ για να εξακριβωθεί η ύπαρξη γενετικής μετάλλαξης. Αυτό το τεστ, δυστυχώς, δεν υπάρχει στην Ελλάδα.
Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία τα οποία καθιστούν πιθανότερη τη γενετική προδιάθεση. Μεταξύ αυτών είναι η εμφάνιση δύο μελανωμάτων που δεν έχουν σχέση μεταξύ τους (δεύτερο πρωτοπαθές μελάνωμα) και η ύπαρξη δύο, ή περισσοτέρων συγγενών πρώτου βαθμού (ή τριών και άνω, οποιουδήποτε βαθμού) με μελάνωμα.
Η πρόωρη ηλικιακά εμφάνιση σπίλων δεν θεωρείται πλέον σημάδι αυξημένου κληρονομικού κινδύνου εμφάνισης μελανώματος. Τι σημαίνει η ύπαρξη γενετικής προδιάθεσης;
Εκτιμάται ότι, κατά μέσο όρο, η πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος είναι περίπου 2% ,ενώ είναι υψηλότερη στους άνδρες. Η πιθανότητα αυτή διπλασιάζεται/ τριπλασιάζεται αν υπάρχει περίπτωση συγγενούς πρώτου βαθμού με μελάνωμα, ενώ είναι υπερπολλαπλάσια όταν οι πρόκειται για περισσότερους.
Άνθρωποι με διαπιστωμένη γενετική προδιάθεση χρειάζεται να εξετάζουν προσεκτικά το δέρμα τους κάθε μήνα και να ελέγχουν πιθανές αλλαγές στο σχήμα των κρεατοελιών, δείτε περισσότερα εδώ. Η εξέταση αυτή θα έπρεπε να εκκινεί από την ηλικία των 10 ετών, ενώ θεωρείται αναγκαία μια ετήσια εξέταση από εκπαιδευμένο ιατρικό προσωπικό.

Η έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος 

οδηγεί με βεβαιότητα στην πλήρη και οριστική θεραπεία του. Συχνά, πιθανόν μετά την αρχική βιοψία, να χρειαστεί μια συμπληρωματική εκτομή με μεγαλύτερα όρια. Εδώ, βλέπετε την αισθητικά άψογη ουλή που άφησε η συμπληρωματική εκτομή στην περιοχή της κνήμης.

Τα στάδια του μελανώματος
Στάδιο Ο (in situ).
Στο στάδιο αυτό, ο κακοήθης όγκος περιορίζεται στα ανώτερα στρώματα του δέρματος. Οι ασθενείς οι οποίοι βρίσκονται σ' αυτό το στάδιο θεωρούνται ότι είναι πολύ χαμηλού κινδύνου για τοπική υποτροπή, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις. 
Στάδιο Ι
Ορίζεται ως το μελάνωμα το οποίο έχει πάχος έως 2 χιλ. Πιθανόν να παρουσιάζει εξέλκωση, η οποία είναι ορατή μόνο στο μικροσκόπιο και όχι δια γυμνού οφθαλμού. Οι ασθενείς θεωρούνται χαμηλού κινδύνου για τοπική υποτροπή, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις.

Στάδιο ΙΙ
Ορίζεται από δυο χαρακτηριστικά: το πάχος του όγκου (κατά Breslow 1-2-4 χιλ.) και την εξέλκωση, η οποία είναι ορατή μόνο στο μικροσκόπιο και όχι δια γυμνού οφθαλμού. Δεν παρουσιάζει επέκταση σε λεμφαδένες, ή απομακρυσμένες μεταστάσεις. 
Στάδιο ΙΙΙ
Είναι ανεξάρτητο του μεγέθους του όγκου και, σε όλες τις περιπτώσεις, συμμετέχουν οι λεμφαδένες, χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις. 
Στάδιο IV
Το μελάνωμα έχει εξαπλωθεί, πέραν των τοπικών λεμφαδένων, σε περισσότερο απομακρυσμένες περιοχές του σώματος. Συνήθεις εστίες μεταστάσεων είναι ζωτικά όργανα (πνεύμονες, όργανα της κοιλίας, εγκέφαλος και οστά), μαλακοί ιστοί, όπως το δέρμα, ή το υποδόριο και απομακρυσμένοι λεμφαδένες. 

Τι κάνει τη διαφορά στο μελάνωμα
Παρατηρώντας αυτή την εικόνα, πιθανόν να μην εντοπίσετε τις διαφορές μεταξύ της μύτης ενός μολυβιού, διαμέτρου 1 χιλιοστού, τη μύτη ενός στυλό, διαμέτρου 2 χιλιοστών και τη μικρή γόμα στο πίσω μέρος ενός μολυβιού, διαμέτρου 5 χιλιοστών. Και όμως αυτή η μικρή, ασήμαντη διαφορά στο μάτι, μπορεί να είναι ζήτημα ζωής, ή θανάτου όταν πρόκειται για ένα μελάνωμα του δέρματος.

Θεραπεία του μελανώματος
Η αφαίρεση και ιστολογική εξέταση ενός ύποπτου μελαγχρωματικού σπίλου ο οποίος διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως η αύξηση του μεγέθους, η αλλαγή χρώματος, το ανώμαλο σχήμα και η εξέλκωση, αποτελεί το πρώτο σωστό βήμα για πιστοποίηση του μελανώματος.

Η αφαίρεση του ύποπτου σπίλου διενεργείται με τοπική αναισθησία και ακολουθεί άμεση συρραφή του τραύματος. Ακολούθως, το παρασκεύασμα αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση. Εάν η ιστολογική εξέταση δείξει ότι πρόκειται για μελάνωμα, ακολουθεί, συνήθως με γενική αναισθησία, η συμπληρωματική ευρεία εκτομή του μελανώματος και, σε απόσταση 2-3 εκ., ανάλογα με τη θέση και το βάθος και, στη συνέχεια, πλαστική αποκατάσταση με δερματικό μόσχευμα, ή δερματικό κρημνό.
Ακολουθεί η διερεύνηση του λεμφαδένα φρουρού, δηλαδή του λεμφαδένα στον οποίο παροχετεύεται καταρχάς η λέμφος από την περιοχή του μελανώματος και στον οποίο θα γίνουν οι πρώτες μικρομεταστάσεις.
Την τελευταία πενταετία, όμως, παρατηρούνται εντυπωσιακές εξελίξεις και στη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος. Επτά νέες εγκρίσεις φαρμάκων, ή συνδυασμών έχουν γίνει στις ΗΠΑ (FDA) και στην Ευρώπη (EMA).
Η πρόοδος οφείλεται στην εισαγωγή στη θεραπεία του μελανώματος, νέων φαρμάκων, τα οποία έχουν σχέση αφ' ενός με την ανοσοθεραπεία, αφ' ετέρου με τις στοχευμένες θεραπείες κατά συγκεκριμένων μεταλλάξεων. Με αυτές τις θεραπείες έχουμε πετύχει μακρόχρονες επιβιώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 34% των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα, επιβιώνει περισσότερο από 5 χρόνια με την ανοσοθεραπεία και τα νέα φάρμακα. Όλα αυτά είναι εντυπωσιακά, αν αναλογιστεί κανείς ότι πριν από λίγα, μόλις, χρόνια η επιβίωση ήταν μόλις 6 μήνες. Η έρευνα συνεχίζεται πυρετωδώς και δοκιμάζονται συνδυασμοί ανοσοθεραπείας και στοχευμένων θεραπειών, ώστε στο άμεσο μέλλον, να επιτύχουμε ίαση σ' ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα.

Δείτε στην έκθεση εικόνων διάφορες μορφές μελανώματος.

Δείτε ενδιαφέροντα περιστατικά στη συνέχεια:

All Items

Μελάνωμα

Η ιστορία μιας ελιάς, από την ανησυχία στον πανικό και τελικά στην ανακούφιση.

Μελάνωμα

Αφαίρεση μελανώματος στο πρόσωπο

Μελάνωμα

Μία ύποπτη εικόνα

Μελάνωμα

Προσωπικη μαρτυρία της Μαρίας Σ. από την αντιμετώπιση του μελανώματος

Μελάνωμα

Το τίμημα των σύγχρονων ικάρων

Μελάνωμα

Το τεχνητό μαύρισμα

Μελάνωμα

Show More LOADING... NO MORE ITEMS